Hoor en wederhoor inschakeling derde door rechtbankdeskundigen

In zijn arrest van 2 december 2016 (ECLI:NL:HR:2016:2741) oordeel de Hoge Raad dat geen sprake is van schending hoor en wederhoor bij onaangekondigde inschakeling derde als het deskundigenbericht als geheel voldoende inzichtelijk en controleerbaar is.

De gemeente Beuningen onteigende ten behoeve van de uitvoering van het bestemmingsplan ‘Beuningse Plas, Uitbreiding Waterplas’. De bestemming van de percelen is volgens dat plan deels water en natuurontwikkeling en deels waterplas. De bestemming waterplas is gekozen met het oog op zandwinning, natuurontwikkeling en extensieve recreatie.

Nadere rapportage

Aanvankelijk taxeerden de door de rechtbank benoemde deskundigen het onteigende op basis van referentietransacties op € 13,50 per m². In een eerste nader rapport handhaafden zij deze taxatie maar in een tweede rapport vermeerderden zij deze waarde met € 5,- per m² tot € 18,50 per m². Deze toeslag vormde volgens deskundigen 25% van de overwinst die met de exploitatie van de plas zou worden behaald. Dit advies was door de rechtbank overgenomen.

Inschakeling derde

Het tweede nader rapport is mede gebaseerd op de inbreng van een extern deskundige, die al voor het uitbrengen van het eerste nader advies door deskundigen was geraadpleegd. In cassatie betoogt de gemeente dat partijen ten onrechte vooraf niet zijn geïnformeerd over de inschakeling van deze deskundige, dat onduidelijk is wat diens inbreng is geweest, dat partijen op die inbreng niet hebben kunnen reageren, en dat onduidelijk is of de na het eerste nader rapport door partijen aangedragen informatie en argumenten aan deze deskundige zijn voorgelegd. Om al deze redenen had de rechtbank de adviezen van deskundigen niet aan haar uitspraak ten grondslag mogen leggen.

Oordeel Hoge Raad

De Hoge Raad oordeelt anders. Omdat deskundigen “slechts” adviseren en niet beslissen gelden andere maatstaven dan voor rechters of bindend adviseurs. Wel geldt dat partijen de gelegenheid moeten krijgen om effectief commentaar te leveren op een deskundigenbericht dat aan de rechterlijke beslissing ten grondslag wordt gelegd. Daartoe behoeven partijen volgens de Hoge Raad echter niet steeds de beschikking te hebben over alle (onderliggende) bescheiden en andere gegevens waarop het deskundigenbericht mede is gebaseerd. Wanneer een partij een deskundigenbericht, bij gebreke van de onderliggende gegevens of bescheiden, onvoldoende inzichtelijk of controleerbaar acht, kan hij daarvan blijk geven, waarna de rechter beoordeelt of het deskundigenbericht zonder schending van het beginsel van hoor en wederhoor aan de beslissing ten grondslag kan worden gelegd. De Hoge Raad oordeelt dat hetgeen door de gemeente in cassatie is aangevoerd onvoldoende is om te kunnen concluderen dat de rechtbank het deskundigenbericht (met inschakeling derde) niet aan haar oordeel ten grondslag had mogen leggen.

Opvallend is dat het oordeel van de Hoge Raad op gespannen voet staat met hetgeen in de Leidraad deskundigen in civiele zaken is vastgelegd.

De gemeente is in de feitelijke instantie door Nysingh bijgestaan.

Zie voor ons commentaar op een ander relevant aspect van deze uitspraak Waardering winbare bodembestanddelen Beuningen op dit blog.